Çağdaş bir ebeveyn için bu tavsiye mantık dışı gelebilir. Bir ebeveynin temel güdüsü, küçük çocuğunu koruyup kollamak, bütün dünyayla iyi olmasını sağlayabilmektir. Ama bazen çocukların çevresinde böyle pervane olmak onların boğulmasına neden olabilir.

Helikopter ebeveynler, size söylüyorum.

Tertemiz bir kalbiniz var, çok iyi niyetlisiniz. Çocuğunuzun büyüyüp gelişirken güvenli ve emniyetli bir yolda ilerlemesini istiyorsunuz. Ancak bu boğucu sevgi kasıt olmadan ortaya çıkan bazı sonuçları var. Uzmanlar bu konuda hemfikirler: Her zaman kurtarılan ve karar vermesine izin verilmeyen çocuklar kendi başlarına bir şey yapabilme becerisine sahip olmadıklarını düşünerek büyüyorlar.

Miramar’daki İçten Ebeveynlik’in başkanı ve ebeveynlik koçu Maggie Macaulay, “Ebeveynler harika bir iş çıkarmak istiyorlar ama bazen bu iş, çocuğun tökezleyip düşmesi, sonra bunu yapabileceklerini bilmeleri için kendi başlarına kalkması anlamına geliyor” diyor. “Çocuğunuz için her şeyi yapmanız anlamına gelmiyor.”Helikopter ebeveynlik nedir?Bir çocuk ve ergen psikoloğu olan Samantha Carella, “Aşırı ebeveynlik yapmaktır” diyor. Çocuklar adına tercihte bulunup, arkadaşlık ve okul ilişkilerine karışarak “basit ebeveynlik becerilerini aşırı bir düzeye taşımaktır.”Helikopter ebeveynler çocuklarının başarısızlığa uğrayacağından korkarlar. Macaulay, “Bu ebeveynler çocuklarının zorlukları alt etmesine izin vermek yerine olaylara müdahale eden ebeveynlerdir” diyor. “Başarısızlığın çocuklarına zarar vereceğini düşünürler.”

Güney Florida Pediatrik Psikologlar Birliği’nden Carella, “Çocuklarının etrafında pervane olan ebeveynler, çocuklarının bir şeyler öğrenebilecekleri hatalar yapmasına izin vermezler” diyor. “Bunun sonucu olarak, çocuklar başarısızlık yaşamadıkları gibi gerçek anlamda bir başarı da yaşamazlar çünkü elde ettikleri başarıların çoğu ebeveynleri sayesinde elde edilmiştir.”

Bu bir çocuk için nasıl bir dezavantaj oluşturur?

Çocuklar ne kadar şey başarabileceklerini öğrenemezler bile çünkü bir fen projesinde bir şey ters gitse ya da yere bir şey dökülse anne ve baba bir çırpıda gelip her şeyi halleder, diyor Macaulay.

“Kendilerinin yapabileceği bir şeyi çocukların ya da herhangi birinin yerine yaparsak onları başarmanın mutluluğundan ve ‘başarısız’ olmaları durumunda bir şeyleri farklı yapabilmeyi öğrenerek zenginleşmekten yoksun bırakmış oluruz.”

Boca Raton’daki Aile Zamanı’nda direktör, yazar ve ebeveyn koçu olan Karen Deerwester, helikopter ebeveynlerin esas olarak çocukların daha az dayanıklı ve becerikli olmalarına sebep olduğunu söylüyor. “Bu da çocuklara başarılı ve yetkin olamayacakları ve anne babalarının her zaman yanlarında olup onları kurtarması gerektiği hissini veriyor.”

Carella, çocuklara bu şekilde aşırı yardım etmenin onlara ket vurduğunu söylüyor. “Onlara bu şekilde, ‘bence bunu bensiz yapamazsın’ mesajı vermiş oluyoruz” diyor. Çocukların hata yapmasına izin vermek onlara hayal kırıklıklarına müsamaha etmeyi, hayatın her zaman gül bahçesi olmadığını ve hata yapsalar da yollarına devam edebileceklerini öğretiyor.

Bu durum neden giderek daha çok yaygınlaşıyor?

Ebeveynler kendilerini bir fanustalarmış gibi hissediyorlar. Deerwester, “Sosyal medyada o kadar çok şey paylaşılıyor ki, siz ne yaparsanız yapın, sanki yeterince bir şey yapmıyormuşsunuz gibi hissediyorsunuz” diyor.

Ebeveynler böyle başlamayabiliyorlar ama başkalarının baskısını hissediyorlar, diyor Carella. “Artık onların çocukları fazla donanımlı, fazla ders almış ve başarıya odaklanmış diğer çocuklarla karşı karşıya gelecek. Bu yüzden, ‘Çocuğumun bir şansı olabilecek mi?’ diye düşünüyorlar.”

Yirmi ya da otuz yıl önceki düşünce anlayışına göre çocuklarımızın her şeyi kendi başlarına öğrenirdi ve biz onlara rehberlik edip destek olurduk sadece diyor Deerwester.

“Ama şimdi oyun alanı düzgün değil. Aşırı ebeveynlik yapılan çocuklarınız var” diyor Carella da. “Dışarıdan bakıldığında çok hazırlıklı ve gösterişli görünüyorlar ama aslında çoğu zaman kendilerine güvenden ve sosyal, akademik ve günlük hayata dair kendi başlarının çaresine bakma becerisinden yoksun oluyorlar.”

Peki ebeveynler dengeyi nasıl bulacak?

Deerwester, çocukların etrafında pervane olmanın başkalarına ve kendine güvenle ilgisi olduğunu söyleyerek şunları tavsiye ediyor:

▪ Ebeveynlerin kendilerine güvenmesi gerek. Eğer iyi bir okul seçip ya da çocuklarını yeni okul yılına ve yeni öğretmenlere hazırladılarsa derin bir nefes alıp, “Temeli kurdum, yapmam gerekeni yaptım. Şimdi rahat olabilirm” diyebilirler.

▪  Ebeveynler okula güvenmeliler. Eğitimciler deneyimlidir. Her yeni okul yılında geçiş dönemlerini ve zorlukları nasıl idare edeceklerini bilirler.

▪  Ebeveynler çocuklarının yapabileceklerine güvenmeliler. Çocuğunuzun yaşına uygun zorluklarla başa çıkabileceğine güvenin, böylece kendilerine güvenleri artar ve daha iyi düşünebilirler.

Helikopter ebeveynler için ipuçları:

▪ Eğer bir çocuk bir problemle karşılaşırsa, beyin fırtınasıyla çözüm üretmesini ve önlerindeki seçenekleri anlamasına yardım edin. Ebeveynlerin geri bildirimi yararlıdır ama çocuğunuza ne yapması ya da ne yapmaması gerektiğini dikte etmemeniz gerekir. Bu çocuğu başarısızlığa hazırlar.

▪ Çocuğunuz başarızsa bunu iyi karşılayın. Çocuğunuzun her zaman başarılı olamaması karşısında kendinizi rahat hissetmeye başlamak zorundasınız. Ebeveynlerin rahat olması ve çocuklarının hayatındaki her sorumluluğu almaması gerekiyor.

▪ Çocuğunuzun mutluluğunu idare etmeye çalışmayın. Ebeveynler çocuklarının mutsuz olması karşısında aşırı tepki veriyor ve onların kendilerini daha iyi hissetmesini sağamaya çalışıyor. Bu tavır ters tepebilir çünkü bu şekilde çocuğa ‘kendini daha iyi hissetmek için bana ihtiyacın var’ mesajı verilmiş oluyor. Böyle durumlarda sadece çocuğunuzu dinleyin ve onun içini dökmesini bekleyin.

▪ Empati kurun ama sorun çözmeyin. Bazen sadece empati kurmak bile işe yarar. “Bu senin için gerçekten çok zor oldu herhalde”, “Gerçekten elinden geleni yaptığını biliyorum” ya da “Neler hissettiğini tahmin edebiliyorum” demeyi deneyin.

▪ Duruma farklı bir açıdan bakmalarına yardım edin. “Sence bir dahaki sefere daha farklı yapabileceğin bir şey var mı?”, “Bir dahaki sefere daha iyi sonuç elde etmek için diğer seçeneğin nedir?” demeyi deneyin. Çocuklar belki bu sorulara cevap veremeyebilirler ama ebeveynler, eğer çocukları isterse onlara önerilerde bulunabilir ama, “Bir dahaki seferi şunu, şunu ve şunu yap” demeyin.

▪ Çevrelerinde pervane olmayı bırakın. Ebeveynler çok hızlı tepki verir ama çocukların bir şey yapabilmek için zamana ihtiyacı vardır. Onların karşılaştıkları zorlukları kendi başlarına aşmasına izin vermek yerine yardım etmek için atıldığımızda, bir şey öğrenme fırsatlarını ellerinden alıyoruz. Çocuklar, eğer onların yerine her zaman ebeveynleri bir şeyler yapıyorsa bir şey öğrenemezler.